Переклад та оригінал стенограми прес-конференції президента Олланда та канцлера Меркель
02.10.2015
в Парижі відбулась зустріч у Нормандському форматі за участі
президента України Петра Порошенка, президента Росії Володимира Путіна,
президента Франції Франсуа Олланда та канцлера Німеччини Ангели
Меркель. У рамках зустрічі були обговорені питання щодо вирішеня
конфлікту на сході України.
Після зустрічі була проведена прес-конференція по її результатах, за
участі Олланда та Меркель. Надаємо переклад українською мовою, а також
оригінал тексту французькою та німецькою.
Олланд:
Пані та Панове! Ми мали довгу нараду і я вдячний Ангелі за те, що вона
зорганізувала зі мною цей процес, який нам дозволив сьогодні провести
зустріч у нормандському форматі з президентом Путіним і президентом
Порошенком. Ми не затримались на ніч, але весь день був, в основному,
присвячений темі застосування мінських угод, які ми хоч і не підписали,
але насправді організували – у Мінську на початку цього року.
Ми
хотіли наполягти на чотирьох вимірах. Перший – безпека. Ми хотіли
переконатися, що відведення легкої зброї, яке було погоджене договором
кілька днів тому, може розпочатися прямо опівночі. Що подібний процес
може відбутися і для важкої зброї, і що ми можемо почати цей процес
згідно з вимогами ОБСЄ. Ми також хотіли, щоб ОБСЄ мала вільний і
безпечний доступ до всієї української території включно з доступом до
самого кордону. Щоби для безпеки населення негайно розпочалося
розмінування території і дрони змогли продовжити свою місію. Аспект
безпеки – це те, над чим від Мінська було досягнуто найбільше прогресу,
оскільки припинення вогню зараз, в цілому, дотримується, і ми вже змогли
етап за етапом запустити процес відведення зброї.
Сьогодні
нам вдалося просунутися ще далі - та запобігти зростанню
кількості жертв, що було особливо важким та драматичним в конфлікті. Але
мінські угоди це не тільки припинення вогню, відведення легкої та
важкої зброї та можливість спостереження для ОБСЄ.
Другий
вимір, над яким ми пропрацювали найбільше часу, це політичний процес.
Ми хотіли, щоби вибори, місцеві вибори могли відбутися, і могли
відбутися згідно українського виборчого законодавства та могли бути
організованими в рамках однієї з робочих груп таким чином, щоб ці вибори
не можна було потім заперечити. Ми також внесли вимогу, щоби всі
сторони долучилися до цього процесу, бо вибори, котрі заплановані на 18
жовтня, на наш погляд, не можуть відбутися, оскільки вони не
відповідають тим умовам, які ми поставили.
Але,
водночас, вибори повинні бути організовані та відбутися, згідно
виборчого закону, який ще треба проголосувати та обговорити в рамках
тієї робочої групи. Як тільки такий виборчий закон буде прийнятий,
почнеться 90-денний період організації виборів. Це побажання, яке ми
виробили, і це побажання, котре ми зараз запропонували.
Є
також важлива умова – амністія [для виборців], котра має ввійти в дію в
сам день виборів, а всім кандидатам повинен бути наданий імунітет на
весь період виборів. Важливим аспектом є статус східних регіонів,
вірніше, «спеціальний закон для цих регіонів», який вступить в дію в сам
день виборів і діятиме до дня, коли ОБСЄ визнає вибори такими, які
відбулися. Нарешті ми згадали мету мінських угод, а саме встановлення
термінів для поновлення повного контролю над кордоном і відведення
іноземних збройних сил.
Третій
вимір, коротко по ньому пройдемося, бо ми до нього ще повернемося, це
гуманітарний аспект. Ми прийняли рішення, що кількість пунктів пропуску
буде збільшено і буде відкрито доступ для гуманітарних організацій,
Червоного Хреста, Лікарів без Кордонів…, і що процес обміну заручниками
повинен продовжуватись в прискореному ритмі.
Нарешті
щодо економічного плану. Це, в принципі, угода по газу, яку ми вже
погодили. Вона парафована, буде підписана, і має бути виконана.
Ну і міністри закордонних справ зустрінуться, всі четверо, на початку листопада, щоби підбити підсумки цього процесу.
Якщо
сказати коротко, чим ми займалися протягом цілого дня, то це оцінка
мінських угод і це продовження процесу з урахуванням усіх реальних
подій. Щоби, незважаючи на зсув передбачених термінів, ми змогли дійти
до кінця у всіх вимірах мінських угод.
Ще
раз дякую всім учасникам, всім чотирьом, бо для нормандського формату
необхідні всі чотири учасники. Також окремо дякую Ангелі, тому що ми
разом від самого початку мінського процесу, і ми сподіваємося довести
його до завершення.
Меркель: насамперед дякую вам за гостинність, всім, хто сьогодні в Парижі.
Я
можу підтвердити те, що сказав французький президент Франсуа Олланд:
сьогодні під вечір ми зібралися на перемовини під час фази певного
затишшя у військовому конфлікті. Наскільки можливо режим перемир’я
дотримується від початку вересня, але зараз підійшов час критичного
пункту політичного процесу мінських угод, а саме встановлення термінів
проведення виборів.
Позитивом
є те, що російський президент пообіцяв попрацювати над гарантіями, щоби
в найкоротший термін в рамках політичної робочої групи тристоронніх
груп виробити умови для проведення виборів, про які було домовлено в
мінському пакеті угод, тобто відповідно до українського законодавства, і
це було узгоджено сепаратистами з Донецька та Луганська з українським
урядом, і обговорено в рамках тристоронньої контактної групи.
Ми
змогли розв’язати деякі питання, які досі були заплутаними: як
пов‘язаний закон про окремий статус, як пов‘язаний закон про амністію,
як пов‘язаний конституційний процес із законом про вибори, і з датою
виборів? Ми змогли обговорити послідовність процесів, які, звичайно ж,
мають бути обговорені з представниками Донецька та Луганська в рамках
політичної робочої групи. Українська сторона знає про це.
Я
гадаю, що сьогодні ми досягли всього того, що можна було досягти. Якщо
нам вдасться продовжити цей процес, то є надія, що, незважаючи на певні
затримки порівнянно з первинним графіком мінського пакету угод, ми
зможемо зробити наступні кроки. Роботи ще багато – це дуже серйозний
процес. Я не можу сказати, що після сьогоднішнього дня нас не може десь
спіткати невдача. Та в цілому є достатньо позитиву, що ми змогли
організувати цю зустріч, і змогли інтенсивно та детально подискутувати.
Питання
(ZDF): пані Канцлер, Ви сказали, що було певне зобов’язання російського
президента з імплементації політичного процесу. З чим воно на ваш
погляд пов’язане? Якими аргументами Ви можете змусити президента
(Путіна) виконати те, що він досі не зробив?
Меркель:
скажемо так: якщо подивитися окремо на кожний пункт мінських угод, то
побачимо, що жодна сторона стовідсотково не дотрималась цілого процесу.
Графік з першого ж дня був зірваний через порушення перемир’я, головним
чином через протистояння в Дебальцево. Аж досі не було відведення важкої
зброї. Однак, ми завжди знаходили шлях як продовжувати цей процес.
Я
кажу просто: є причина для надії. Що я почула сьогодні – так це те, що
обидві сторони зблизилися в плані послідовності наступних подій процесу.
Звичайно ж, російський президент представляє інтереси Донецька та
Луганська, як це було й на мінських перемовинах. Звичайно, ми вже
працювали на базі цих рішень. Але скажу ще раз: сьогодні важливими є
інтенсивні перемовини по конкретних кроках. Завжди потрібно себе питати:
що вже дотримується? Так було після Мінська, і так має бути після
Парижа. А щось гарантувати можна лише після того, як щось вже буде
зроблено.
Питання
(Ле Монд): в мене є питання, яке стосується можливих гарантій, які
повинні бути надані в кінці процесу. Це подвійний аспект - повернення
Україні контролю над кордоном та виведення озброєних груп. Пане
президенте, Ви згадали виведення в певний термін, а пані канцлер
говорила про певну затримку застосування мінських угод. Чи це дозволяє
припустити, що мінські угоди можуть перейти з 2015-го на 2016-ий рік? І
інше питання, останнє. Чи Ви отримали точні гарантії від російського
президента? І якщо їх немає, то що Вам дозволяє думати, що в нього є
добра воля? Чи це буде пов’язано зі ситуацією в Сирії? Вибачте за таке
питання з багатьма входами. Дякую.
Олланд:
у Франції завжди є багато входів, але один вихід… Отже, Мінськ - це
процес з графіком і з календарем. І щоби ми могли продовжувати
дотримуватись того, що передбачено в Мінську, потрібно пройти кілька
етапів один за одним. Перший етап - це припинити вогонь. Він зайняв часу
більше ніж передбачалося. Потім - це відведення, відведення важкої та
легкої зброї. І це зайняло більше часу, ніж передбачалося. Це обмін
заручниками, це робочі тристоронні групи. Це також зайняло більше часу,
ніж ми про це думали на початку. Це голосування в Парламенті України з
внесення конституційних змін, і це зайняло більше часу. Але це все
зроблено. І ось підходить питання виборів і тут також потрібний час,
щоби виборчий процес ідеально підлаштувати до критеріїв ОБСЄ,
обговорених в рамках робочої тристоронньої групи. І це теж займе більше
часу. Ми не думаємо, і не хочемо, щоби вибори на території східної
України відбулися в умовах, що суперечать мінським угодам.
Отже
сьогодні можна вже точно сказати, що нам будуть потрібні три місяці для
організації виборів, і що ми не впишемося в терміни, які передбачені
мінськими угодами, а саме 31 грудня 2015 року. Але як тільки вибори
відбудуться, то спеціальний статус буде тимчасово наданий в день
виборів. А коли будуть їх результати – то ще потрібний буде час, щоби
закінчити останній, головний етап: повернення цілісності України,
тобто повний контроль за кордоном та виведення іноземних збройних сил.
Маєте рацію, це займе більше часу ніж ми передбачали. Ми зробили
головне, нарешті розставили наголоси. Надаю слово Ангелі, щоби
вона це підтвердила.
Меркель:
гаразд, скажу ще раз – позитивом є те, що перемир’я в цілому
дотримується з 1 вересня. Адже найголовнішим для людей є безпека. Як вже
сказав Франсуа Олланд, все це забрало набагато більше часу ніж ми
розраховували. Також позитивом є те, що ми обговорюємо сьогодні
надзвичайно важливі речі, які не обумовлені мінськими угодами детально:
що й коли саме має вступити в дію? Чи має бути закон про амністію? Чи
має бути окремий закон про особливості самоврядування чи це має бути
згадано в конституції?
У
чому ми усі, хто брав участь нині в розмові, досягли успіху сьогодні,
так це у загальному розумінні послідовності процесу. Також є успіх у
діяльності тристоронньої контактної групи. Але якщо ми б не дійшли до
позитивного базового розуміння в розмові в цілому, то ми б навіть не
бути там, де ми є зараз. Ми все одно повинні просуватися далі, не
плекаючи жодних ілюзій в тому, що все піде легко і без тертя. Ось такі
справи.
Друге.
Для нас питання Сирії не пов’язане з питанням Мінська. Наприклад, ми
паралельно до Мінська проводили перемовини по Ірану. У нас жодні питання
не перепліталися. Це так само стосується й того, що чекає Україну, а
саме її територіальної цілісності – бо питання Криму є окремим питанням,
яке треба вирішувати.
Олланд:
Я додам ще пару слів для певності щодо цього питання. Є два висновки,
які потрібно зробити з нашої сьогоднішньої зустрічі: нормандський формат
є добрим форматом. Ми з Ангелою придумали його 6 червня 2014 року, і
він дозволив нам дістатись Мінська та досягти згоди. Нормандський формат
багато разів продовжувався різними способами, ми залагоджували питання
навіть у телефонних конференціях. Цей формат витримав випробування
часом. І найкращим доказом цього є те, що сьогодні в рамках
нормандського формату ми змогли просунутися вперед в мінському процесі,
навіть якщо календар і наголоси змінювалися.
І
другий висновок, це те, що Мінськ триває. Це те, що ми є в рамках
Мінська. І кожний учасник хоче залишитися в рамках Мінська. І хоче
застосування Мінська. І президент Порошенко і президент Путін. Як
сказала Ангела Меркель, дуже важливо, що немає жодного зв’язку з іншими
подіями. Не можу сказати, що у двосторонніх зустрічах ми не говорили про
події в Сирії, але немає жодного зв’язку між тим, що треба зробити для
України, і чим ми займаємося в Світі.
PRESS-CONFERENCE OF PRESIDENT HOLLANDE AND CHANCELLOR MERKEL
Paris, 02.10.2015
Hollande:
Mesdames, Messieurs, nous avons eu une longue réunion et je remercie
Angela d’avoir organisé avec moi le processus qui nous a permis
aujourd’hui de tenir une réunion Format Normandie avec le Président
POUTINE et le Président POROCHENKO. Nous n’y avons pas passé la nuit
mais toute la journée a été essentiellement consacrée au sujet de
l’application des accords de Minsk, ceux-là mêmes que nous avions
signés, non mais en fait organisés, à Minsk au début de l’année.
Nous
avons voulu insister sur quatre dimensions : la première, c’est la
sécurité. Nous avons voulu nous assurer que le retrait des armes
légères, qui avait été approuvé par un accord il y a quelques jours
puisse commencer dès demain matin à minuit, que pour les armes lourdes,
il puisse y avoir un processus comparable et que nous puissions poser
des scellés conformément aux souhaits de l’OSCE. Nous avons également
voulu que l’OSCE puisse avoir un accès, libre et sûr, sur l’ensemble du
territoire ukrainien jusqu’à l’accès même à la frontière. Enfin, des
actions de déminage seront lancées sans délai pour la sécurité de la
population et des drônes pourront poursuivre leur mission. Sur cet
aspect de sécurité, c’est là qu’il y a eu depuis Minsk le plus de
progrès, puisque le cessez-le-feu est maintenant globalement respecté et
que nous avons pu engager, étape par étape, les retraits des armes.
Aujourd’hui,
nous avons pu faire de nouvelles avancées et permettre qu’il n’y ait
plus de victimes de ce qui a été un conflit particulièrement lourd et
dramatique. Mais les accords de Minsk ne sont pas seulement le
cessez-le-feu, le retrait des armes légères et des armes lourdes et la
surveillance et la possibilité pour l’OSCE d’aller partout.
La
deuxième dimension sur laquelle nous avons passé le plus de temps,
c’est celle du processus politique.Nous avons donc voulu que des
élections, des élections locales, puissent se tenir selon la loi
électorale ukrainienne mais également être organisées dans le cadre d’un
groupe de travail et de manière à permettre que ce scrutin puisse être
incontestable. Nous avons lancé un appel pour que toutes les parties
s’engagent sur ce processus, ce qui veut dire que les élections qui
étaient prévues le 18 octobre, à nos yeux ne pourront pas se tenir dès
lors qu’elles ne répondent pas aux conditions que nous avons posées.
Mais
en même temps, des élections doivent être organisées et pour cela, une
loi électorale doit être votée et cette loi électorale doit également
être discutée dans le cadre de ce groupe de travail. Une fois que la loi
électorale aura été votée, un délai de 90 jours s’ouvrira pour
l’organisation des élections. C’est le vœu que nous formons et c’est le
souhait qui a été émis ici.
Il
y a également une disposition très importante sur l’amnistie qui doit
entrer en vigueur le jour même des élections et une immunité qui doit
être accordée à tous les candidats pendant la période des élections. Le
point très important a été le statut des régions de l’Est qu’on appelle «
la loi spéciale pour les régions » et là, nous avons convenu qu’elle
s’appliquerait dès le jour des élections à titre provisoire dans un
premier temps et définitivement le jour où l’OSCE considérerait que le
processus électoral est incontestable. Enfin, nous avons rappelé les
objectifs des accords de Minsk, c’est-à-dire le rétablissement à terme
du contrôle total de la frontière et le retrait des unités armées
étrangères.
La
troisième dimension, je serai plus rapide et nous y reviendrons, c’est
l’humanitaire et là, nous avons décidé que les points de passage
seraient multipliés, qu’il y aurait une ouverture aux organisations
humanitaires, Croix Rouge, Médecins Sans Frontières.., et que le
processus de l’échange des prisonniers devrait se poursuivre à un rythme
accéléré.
Sur
le plan économique, c’est essentiellement sur l’accord sur le gaz que
nous avons discuté. Il a été paraphé, il sera signé et devra donc être
exécuté.
Enfin,
nos ministres des Affaires étrangères, les quatre, se réuniront au
début du mois de novembre pour faire le point de ce processus.
Si
je veux résumer ce que nous avons fait tout au long de la journée,
c’est l’évaluation des accords de Minsk et c’est la poursuite du
processus en prenant en compte toutes les réalités. Pour qu’au-delà des
délais qui avaient été prévus initialement, nous puissions aboutir dans
toutes les dimensions de l’accord de Minsk.Une fois encore, je remercie
tous les participants, les quatre parce que pour être en Format
Normandie, il faut que nous soyons quatre et je remercie Angela parce
que nous sommes ensemble depuis le début de ce processus et nous
entendons le mener à bien jusqu’à son terme.
Merkel: Danke schön erst einmal für die Gastfreundschaft für alle, die heute hier in Paris waren.
Ich
kann bestätigen, was der französische Präsident François HOLLANDE
gesagt hat: Wir sind heute Nachmittag hier zu den Gesprächen in einer
durchaus ruhigeren Phase zusammengekommen, was die militärischen
Auseinandersetzungen anbelangt. Der Waffenstillstand wird seit Anfang
September weitestgehend eingehalten, aber durchaus zu einem kritischen
Zeitpunkt des Minsker Abkommens, weil jetzt Termine im politischen
Prozess siehe Wahltermine im Raum stehen.
Das
Ergebnis ist, dass sich auch der russische Präsident verpflichtet hat,
sich dafür einzusetzen, dass in der politischen Arbeitsgruppe der
trilateralen Kontaktgruppe jetzt die notwendigen Voraussetzungen sehr
kurzfristig erarbeitet werden, damit die Wahlen so stattfinden können,
wie das im Minsker Maßnahmenpaket vereinbart worden ist, das heißt nach
ukrainischem Recht in Absprache zwischen den Separatisten aus Donezk und
Luhansk mit der ukrainischen Regierung, ausdiskutiert in der
trilateralen Kontaktgruppe.
Wir
konnten heute einige Dinge ordnen, die sich sozusagen jetzt verschränkt
hatten: Wie hängt das Sonderstatusgesetz, wie hängt das Amnestiegesetz,
wie hängt der Verfassungsprozess mit dem Wahlgesetz und dem Wahltermin
zusammen? Da konnten wir sozusagen eine konsekutive Reihenfolge
absprechen, die natürlich jetzt noch von den Vertretern von Donezk und
Luhansk durchaus auch dann in den Gesprächen in der politischen
Arbeitsgruppe umgesetzt werden muss. Die ukrainische Seite hat sich
hierzu bekannt.
Ich
glaube, dass wir das, was heute erreichbar war, erreicht haben. Wenn
wir diesen Prozess so fortsetzen können, dann gibt es Hoffnung, dass
zwar mit etwas Verspätung gegenüber dem ursprünglichen Zeitplan des
Minsker Maßnahmenpakets dann doch die Schritte geleistet werden können.
Das ist noch viel Arbeit; das ist ein schwerwiegender Prozess. Ich kann
auch nicht sagen, ob wir nicht nach dem heutigen Tag wieder Rückschläge
haben werden. Aber insgesamt stimmt es doch etwas positiv, dass wir
dieses Gespräch so haben konnten, dass wir intensiv und sehr spezifisch
diskutieren konnten.
ZDF
Frage: Frau Bundeskanzlerin, Sie haben gesagt, dass es die
Verpflichtung des russischen Präsidenten gab, diesen politischen Prozess
umzusetzen. Wie verbindlich ist das in Ihrer Wahrnehmung? Mit welchen
Argumenten konnten Sie den Präsidenten überzeugen, etwas zu leisten, was
er bisher nicht geleistet hat?
Merkel:
Man muss ja sagen: Wenn man sich die einzelnen Abmachungen des Minsker
Maßnahmenpakets angeschaut hat, dann gibt es auf keiner Seite eine
hundertprozentige Einhaltung des gesamten Prozesses. Der Zeitplan ist
vom ersten Tag an durch die Nicht-Einhaltung des Waffenstillstands im
Grunde im Zusammenhang mit Debalzewo schon aus den Fugen geraten. Dann
hat es bis heute eigentlich keinen vollständigen Abzug der schweren
Waffen gegeben. Trotzdem haben wir immer wieder einen Weg gefunden, dass
wir diesen Prozess doch fortsetzen.
Ich
sage nur: Es gibt eine begründete Hoffnung. Das, was ich heute hier
gehört habe, ist so, dass beide Seiten durchaus in der Ordnung der jetzt
anstehenden Prozesse aufeinander zugegangen sind. Dabei hat der
russische Präsident natürlich die Interessen von Donezk und Luhansk
vertreten, wie das auch in den Minsker Verhandlungen der Fall gewesen
ist. Wir haben auf dieser Basis natürlich jetzt Lösungen erarbeitet.
Aber ich sage es noch einmal: Dieser Tag war dadurch wichtig, dass man
erst einmal sehr intensiv über die einzelnen Schritte diskutiert hat. Es
ist immer so, dass man dann schauen muss: Wird das eingehalten? Das war
nach Minsk so, und das ist nach Paris so. Garantien gibt es erst, wenn
es geschehen ist.
Le
Monde Question: J’ai également une question à propos d’éventuelles
garanties et sur le point qui viendrait en dernier du processus. Ce
double point qui est le retour du contrôle de la frontière à l’Ukraine
et le retrait des groupes armés, vous avez évoqué, Monsieur le
Président, un retrait à terme, Madame la Chancelière a parlé de certains
retards dans l’application de Minsk. Est-ce que cela laisse supposer
que l’accord de Minsk puisse déborder de l’année 2015 sur l’année 2016 ?
Et autre question sur ces derniers points, est-ce que vous avez obtenu
des garanties précises du Président russe et si ce n’est pas le cas,
qu’est-ce qui vous permet de penser qu’il est de bonne volonté ? Est-ce
que cela a un lien avec la situation en Syrie ? Pardon pour cette
question qui est à plusieurs entrées. Merci !
Hollande:
En France, il y a toujours plusieurs entrées ! Mais il n’y a qu’une
sortie, donc …Minsk. C’est un processus avec un ordre et avec un
calendrier et pour que nous puissions suivre ce qui avait été prévu à
Minsk. Il faut franchir les étapes les unes après les autres. La
première, c’était le cessez-le-feu, il a pris du temps, plus de temps
qu’il n’était prévu. Ensuite, c’était le retrait et c’est encore le
retrait des armes lourdes et légères, cela a pris plus de temps qu’il
n’était prévu. C’est l’échange des prisonniers, ce sont les groupes de
travail tripartites. Nous avons mis aussi plus de temps qu’initialement
nous l’avions pensé, c’est le vote par le Parlement ukrainien de
modification constitutionnelle, cela a pris plus de temps mais cela
s’est fait. Puis, arrive la question des élections et la nécessité
d’avoir là-encore le temps nécessaire pour faire une loi électorale qui
puisse être parfaitement conforme aux critères de l’OSCE et discutée
dans le cadre du groupe tripartite, cela prendra plus de temps. La
meilleure preuve, c’est que nous ne pensons pas, nous ne voulons pas que
des élections puissent avoir lieu dans des conditions qui ne seraient
pas respectueuses de Minsk dans les territoires de l’Est ukrainien. Il
est donc probable, même certain maintenant, que dès lors qu’il nous faut
trois mois pour organiser un scrutin, que nous irons au-delà de la date
qui était prévue pour la fin de Minsk, c’est-à-dire, le 31 décembre
2015. Mais une fois que nous aurons eu les élections et que d’ailleurs,
le statut spécial s’appliquera à titre provisoire le jour des élections
et définitivement une fois que les résultats auront été confirmés. Il
faudra encore prendre du temps pour aboutir à la dernière étape qui est
l’étape essentielle, d’un point de vue du retour de l’intégrité de
l’Ukraine, c’est-à-dire le contrôle total de la frontière et le retrait
des unités étrangères mais il est vrai, vous avez raison, que cela va
prendre plus de temps qu’il n’était prévu, nous en avons acté le
principe et finalement, les modalités aujourd’hui. Je laisserai après
Angela dire si nous pouvons avoir confiance !
Merkel:
Na ja, ich sage einmal: Auf der Haben-Seite haben wir doch, dass der
Waffenstillstand ab dem 1. September weitestgehend hält. Das ist erst
einmal im Blick auf die Sicherheit der Menschen eine wichtige Botschaft.
Das hat aber, wie François HOLLANDE schon gesagt hat, sehr viel länger
gedauert als wir eigentlich dachten. Wir haben auf der Haben-Seite, dass
wir heute sehr komplizierte Probleme besprochen haben, nämlich über
Probleme, die in den Minsker Abmachungen nicht genau spezifiziert waren:
Wann tritt was genau in Kraft? Muss es ein Amnestiegesetz geben? Dann
muss es ein Sonderstatusgesetz geben, und das Sonderstatusgesetz muss in
der Verfassung aufgeführt sein.
Was
uns heute gelungen ist, ist, jedenfalls alle, die am Gespräch
teilgenommen haben, auf ein gemeinsames Verständnis der Reihenfolge zu
bringen. Jetzt muss man sehen, ob das in den Beratungen der trilateralen
Kontaktgruppe auch hält. Aber wenn wir nicht mit einem positiven
Grundverständnis in diese ganze Gespräche gegangen wären, dann wären wir
heute nicht einmal da, wo wir sind. Jetzt müssen wir das weitermachen,
ohne uns der Illusion hinzugeben, dass das nun plötzlich alles ganz
schnell und ohne jede Reibung geht. Aber insgesamt ist das schon
richtig.
Zweitens.
Für uns ist nicht die Frage Syrien mit der Frage Minsk verbunden. Wir
haben zum Beispiel auch die Iran-Gespräche geführt, und da ist der
Minsk-Prozess parallel gelaufen. Da hat man auch nicht die eine Frage
mit der anderen verbunden. Das heißt, das hat erst einmal miteinander
nichts zu tun, auch im Blick auf das, was die Ukraine mit Recht
erwartet, nämlich ihre territoriale Integrität jedenfalls soweit es
nicht die Krim, sondern den Rest des Landes betrifft wieder
herzustellen.
Hollande:
J’ajoute un mot sur la confiance justement. Il y a deux conclusions que
nous pouvons tirer de la réunion d’aujourd’hui : c’est que le format
Normandie est le bon format. Nous l’avions imaginé avec Angela, c’était
le 6 juin 2014, il a permis d’arriver à Minsk et d’avoir un accord. Ce
format Normandie, il s’est prolongé de multiples façons, y compris par
des conférences téléphoniques mais il a tenu. La meilleure preuve, c’est
qu’aujourd’hui, dans le cadre du format Normandie, nous avons pu
avancer dans le processus de Minsk, même si ses calendriers ou ses
modalités ont pu évoluer.
La
deuxième conclusion, c’est que Minsk tient. C’est que nous sommes dans
le cadre de Minsk et que chaque participant veut rester sur Minsk et
veut l’application de Minsk, aussi bien le Président POROCHENKO que le
Président POUTINE, cela est très important. Comme l’a dit Angela MERKEL,
il n’y a pas de lien avec d’autres situations. Cela ne veut pas dire
qu’à titre bilatéral, nous n’avons pas parlé de la situation en Syrie
mais il n’y a eu aucun lien qui a été établi entre ce que nous avons à
faire pour l’Ukraine et ce qui peut par ailleurs nous préoccuper dans le
monde.
SDZ
Frage: Herr Präsident, auch wenn Sie sagen, dass es keine Verbindung
zwischen Syrien und dem Minsker Prozess gibt, so hat man hier doch den
Eindruck, dass die Bomben, die Herr Putin auf Syrien wirft, ihn stärker
denn je machen. Inwieweit hat dieser Gipfel auch in den bilateralen
Gesprächen nicht doch unter dem Schatten von Syrien gestanden?
Frau
Bundeskanzlerin, es gab in den letzten Tagen zumindest in der Semantik
Unterschiede zwischen Ihnen und Präsident Hollande hinsichtlich der
Rolle, die der Diktator Assad in einem möglichen Prozess spielen soll.
Sie haben in Brüssel vor zehn Tagen gesagt, dass er ein Akteur sei, mit
dem man reden müsse. Inwieweit ist dieser Unterschied zu François
Hollande auch eine Folge des Drucks, den Deutschland wegen der
Flüchtlinge aushalten muss, die sehr stark ins Land strömen und von
denen viele sagen, dass sie die Kapazitätsgrenzend des Landes erreichen?
Danke schön!
Merkel:
Ich kann gerne beginnen. In den bilateralen Gesprächen hat natürlich
das Syrien-Thema eine Rolle gespielt; das kann ich jedenfalls für mich
sagen. Ich kann aber auch verraten, dass es auf der französischen Seite
auch so war, wie ich glaube.
Wir
haben gemeinsam sehr deutlich gemacht, dass natürlich IS der Feind ist,
der zu bekämpfen ist, und dass es auf der anderen Seite für Syrien eine
Lösung geben muss, die auch und insbesondere die Interessen der
Opposition widerspiegelt. Diese Opposition hat unsere Unterstützung. Wir
dürfen nicht vergessen, was in den letzten Tagen in Syrien passiert
ist. Hunderttausende, muss man heute leider schon sagen, haben ihr Leben
durch das verloren, was ASSAD seinem Volk angetan hat, bevor IS da war.
Dennoch brauchen wir eine Lösung. Ich muss sagen: Angesichts von über
250.000 Toten ist die Dringlichkeit und die Notwendigkeit, hier eine
Lösung unbeschadet der Flüchtlinge in Deutschland zu finden,
unübersehbar. Wir haben Jordanien, Libanon, die Türkei. Wir haben
schwierigste Situationen.
Das,
was ich neulich in Brüssel ausgesprochen habe, ist ja nichts anderes,
als dass das Genfer Format zum Beispiel immer auch Vertreter des
Assad-Regimes enthalten hat, dass der UN-Beauftragte de Mistura
natürlich auch mit der Assad-Seite gesprochen hat. Das heißt, das ist
kein Widerspruch dazu, dass ASSAD trotzdem in der Zukunft nicht die
Rolle spielen wird, die er in der Vergangenheit gespielt hat, dass man
Übergänge finden muss und dass daran gemeinsam gearbeitet werden muss.
Wir haben ein hohes Interesse daran, dass neben den militärischen
Aktionen politische Lösungen gefunden werden, weil wir nicht glauben,
dass militärische Aktionen alleine eine Lösung des Syrien-Konflikts
bringen. Aber diese politischen Lösungen werden auch mehr Akteure
enthalten, als das nur Russland und die Vereinigten Staaten von Amerika
oder Frankreich und Großbritannien sind, sondern es muss eine umfassende
Gruppe geben, die mit einbezogen wird. Das weiß man allein aus den
regionalen Gegebenheiten. Da gibt es nicht die geringsten Unterschiede
zu der französischen Position.
Hollande:
Nous avons parlé avec le Président POUTINE de la Syrie. Comment ne pas
évoquer ce sujet, alors qu’il a déjà fait tellement de victimes –
250.000 morts, quatre millions de réfugiés, huit millions de déplacés.
La Russie s’engage en Syrie, mais elle s’est toujours engagée en Syrie.
Depuis le départ, la Russie a soutenu le régime de Bachar EL-ASSAD, a
fourni des armes. Aujourd’hui, elle va plus loin, mais elle garde
finalement la même ligne qui est le soutien à Bachar EL-ASSAD et à son
régime. Nous en avons parlé avec le Président POUTINE et nous avons
rappelé, en tout cas la France a rappelé par ma voix, qu’il y avait une
solution politique que nous devons rechercher. Cette solution politique,
c’est de revenir à ce qu’on a appelé l’esprit de Genève, c’est-à-dire
de mettre le régime, l’opposition, en capacité de former un Gouvernement
de consensus et de considérer que l’avenir de la Syrie passe par le
départ de Bachar EL-ASSAD. Cela est la solution politique à laquelle
nous devons travailler. Travailler avec la Russie, travailler avec les
Etats-Unis, travailler avec l’Iran, travailler avec la Turquie,
travailler avec les Pays du Golfe, travailler avec tous les pays qui
voudront, pays européens, participer à cette solution politique. Elle
est indispensable.
Quant
aux frappes, tous les pays ne sont pas engagés dans des frappes. La
Russie vient de les décider. La France, au nom de la légitime défense,
considérant que Daesh est la menace qui nous concerne directement
puisqu’il prépare – ce groupe terroriste – des attentats en France et
d’ailleurs en Europe et dans le monde, nous avions décidé de frapper
nous aussi.
Mais
ce que j’ai rappelé au Président POUTINE, c’est que les frappes doivent
concerner Daesh et uniquement Daesh. Nous ne faisons pas d’autres
cibles. A partir de là, nous devons mettre chacun devant sa
responsabilité. C’est sur ce groupe terroriste organisé sur deux pays
–la Syrie et l’Irak– que nous devons concentrer nos actions. Enfin, nous
devons exiger du régime de Bachar EL-ASSAD, d’en finir avec les
bombardements sur la population civile, avec des armes de toutes
natures. Quant aux réfugiés, ces réfugiés, ils ne sont pas venus parce
qu’il y aurait ces derniers mois la guerre que nous connaissons en Syrie
et les exactions de Daesh et du régime ; il y a effectivement des
réfugiés qui viennent à cause de ce qui se produit en Syrie mais la
plupart étaient déjà dans des camps ou étaient dans des pays et veulent
ou voulaient rejoindre l’Europe. Donc, il faut bien considérer que ce
n’est pas en agissant en Syrie que nous pourrons empêcher le mouvement
des réfugiés. Le mouvement des réfugiés est déjà là depuis trois ans et
nous avons suffisamment averti le monde entier qu’à un moment ou un
autre, les personnes qui sont dans les camps, si elles ne sont pas
nourries, si leurs enfants ne sont pas éduqués, s’il n’y a pas de
travail, à un moment ou un autre, franchiraient les obstacles et
notamment la Méditerranée. C’est d’ailleurs la raison pour laquelle
l’Europe a pris les décisions notamment d’aider la Turquie, d’aider les
pays qui accueillent des réfugiés.
Pour
ce qui concerne aussi le lien qui peut être établi, non, ce n’est pas
parce que Vladimir POUTINE et la Russie sont engagés désormais en Syrie
que nous devrions avoir une autre attitude par rapport à ce qui doit se
faire pour l’Ukraine et donc je rappelle : aucun lien n’a été établi et
d’ailleurs lui-même ne l’a pas introduit..
FR
Question: Lors de ces bilatérales avec le Président russe, est-ce que
vous avez eu le sentiment que Vladimir POUTINE évoluait, pouvait évoluer
pour l’avenir de la Syrie et en particulier sur le sort de Monsieur
ASSAD ? Est-ce que vous avez eu la garantie que les dernières frappes
sur Racca étaient bien sur Daesh comme l’a affirmé l’administration
russe ? Autre question : pourquoi faut-il absolument ne frapper que sur
Daesh ? Est-ce que ce n’est pas légitime de frapper d’autres groupes
comme Al NOSRA proche d’Al QAIDA ?
Eine Frage an Frau Merkel: Die Presse schlägt Sie für den nächsten Friedensnobelpreis vor. Was sagen Sie dazu?
Merkel:
Ich sage dazu, dass die Presse den Friedensnobelpreis nicht vergibt und
dass ich mich auf meine politische Arbeit konzentriere. Da haben wir
alle Hände voll zu tun – sowohl mit den Themen, die wir heute behandelt
haben, als auch natürlich mit der Frage, wie wir in Deutschland die
vielen Flüchtlinge vernünftig integrieren und diejenigen, die keine
Bleibeperspektive haben, auch wieder in ihre Länder zurückschicken.
Ich
möchte vielleicht noch etwas sagen: Was meine Gespräche anbelangt, gibt
es, glaube ich, in der Theorie eine Übereinstimmung, dass man einen
politischen Prozess braucht, an dem Russland, die Vereinigten Staaten,
europäische Länder und natürlich die Regionalverantwortlichen
teilnehmen. Aber dieser Prozess ist bestenfalls sozusagen theoretisch
gewollt. Er ist noch nicht konstruiert. Wir müssen sehr schnell handeln
das wird auch eine deutsche Haltung des Bundesaußenministers und von mir
sein , dass wir alles in unserer Kraft stehende tun, genauso wie
Frankreich und andere es auch tun, diesen politischen Prozess schnell in
Gang zu bringen. Denn nur allein durch militärisches Handeln werden die
Menschen nicht in Frieden leben können. Das ist, glaube ich, im Grunde
klar. Aber dabei ist natürlich die Aufgabe, das zusammenzubringen, sehr
groß. Die letzten Jahre waren doch so, dass sie tiefe Gräben zwischen
den Akteuren, aber auch zwischen regionalen Akteuren gerissen haben,
wenn man an Saudi-Arabien, den Iran denkt. Da muss man jetzt sehr, sehr
vorsichtig arbeiten, um voranzukommen.
Erste
Maßnahmen wären hilfreich zum Beispiel die Umsetzung von
UN-Resolutionen, die schon bestehen, oder aber der humanitäre Zugang zu
bestimmten Städten, die heute nicht erreichbar sind , und zwar als
kleine Gesten, dass etwas in Gang kommen könnte. Das ist aber, wie
gesagt, sehr am Anfang. Trotzdem muss man alle Kraft darauf verwenden
und werden wir verwenden, hier im Blick auf alle Menschen, die heute
leiden, voranzukommen.
Hollande:
Avec le Président POUTINE, nous avons évoqué le processus politique en
Syrie, et je lui ai fait valoir que si c’était ASSAD l’interlocuteur, il
n’y aurait pas de progrès, il n’y aurait pas de regroupement possible
et que la situation politique en Syrie, ce n’était pas ASSAD d’un côté,
Daesh de l’autre ; au milieu si je puis dire. Il y a de nombreux groupes
d’opposition qui pour beaucoup sont prêts à aller vers une solution
politique et que c’est avec eux qu’il faut prioritairement travailler.
Deuxième
considération, et là-dessus, je pense que le Président POUTINE peut
également avoir le même objectif, nous devons veiller à l’intégrité de
la Syrie, à l’unité de la Syrie. Qu’est-ce que cela voudrait dire
d’avoir d’un côté une Syrie réduite à un certain nombre de territoires
contrôlés par un régime et de l’autre, un vaste ensemble qui serait
laissé au chaos et peut-être demain l’organisation d’un califat ? Ce
serait la pire des situations et ce serait une partition que nous ne
pourrions pas accepter non seulement parce qu’elle contredirait un
principe majeur des Nations Unies et d’intégrité d’un pays, mais parce
que cela serait, on le sent bien, une division fondée sur des critères
religieux, entre Chiites et Sunnites. Ce qui permettrait d’ailleurs à
Daesh de se parer d’une intention et d’une volonté de rassembler des
groupes pour des raisons religieuses.
Enfin,
sur les frappes, j’ai fait remarquer au Président POUTINE que là où
nous avons nous identifié des frappes, il n’y en avait qu’une sur Racca
et d’autres qui étaient sur des secteurs qui étaient contrôlés par
l’opposition. D’où la position de la France qui est de dire que nous
devons -et on pourra en faire la vérification- frapper là où est Daesh
pour ceux qui ont décidé de frapper. Pour le reste, nous devons
travailler à la paix et aujourd’hui, c’était une journée qui était
consacrée à la paix. Et on peut regarder les progrès, ce n’est pas
toujours facile de le dire lorsqu’on est un des acteurs. Quand je vois
quelle était la situation en Ukraine que nous avons affrontée avec
Angela MERKEL il y a un an et où nous en sommes, nous ne sommes pas
arrivés à la solution mais il y a moins de victimes et les
interlocuteurs se parlent. Nous pouvons aujourd’hui montrer des progrès
et la paix, cela se fait par la recherche de solutions politiques. C’est
ce que nous voulions démontrer au cours de ce « format Normandie » à
l’Elysée.